อาหารภาคเหนือ อาหารพื้นบ้าน นับเป็นอาหารยอดนิยม เมนูเด็ดหลายเมนูที่มาจากภาคเหนือ ท่านกลางหุบเขาที่มีอากาศเย็นสบาย เสริฟด้วยเครื่องจิ้มประเภทต่าง ๆ มากมาย รสฉุน รับประทานกับข้าวเหนียวอุ่น ๆ อาหารภาคเหนือได้รับอิทธิพลมาจากอาณาจักรล้านนา และภาคตะวันออกเฉียงเหนือ จนเคยได้รับการยกย่อง และขนานนามว่า ล้านนาข้าว ข้อแตกต่างระหว่างอาหารเหนือ และอาหารอีสาน คือ รสชาติอาหารภาคเหนือ จะไม่ร้อนแรง เหมือนกับคนอีสาน มีรสอ่อนกว่า รสเค็ม และเปรี้ยว แต่ไม่ค่อยหวาน อาหารที่มีชื่อเสียง ได้แก่ ข้าวซอย, แกงฮังเล และไส้อั่ว
พืชพันธุ์ที่นิยมนำมาปรุงอาหาร ได้แก่ ผักแค, บอน, หยวกกล้วย และผักหวาน อาหารภาคเหนือนั้นมีความพิเศษตรงที่มีการผสมผสานกันระหว่างวัฒนธรรมการกินจากหลายกลุ่มชน เช่น จีนฮ่อ, ไทลื้อ, ไทยใหญ่ และคนพื้นเมืองต่าง ๆ การปรุงอาหารก็มีหลายหลายวิธี เช่น การแกง, การส้า, การจอ, การเจียว, การปิ้น, การปิ๊ป, การหลู้, การต่ำ ซึ่งอาหารภาคเหนือนั้นมักทำให้สุกมาก ๆ เช่น ผัดผักก็มักจะผัดจนผักนุ่ม โดยขันโตก ภาคเหนือนั้นเป็นตำรับอาหารที่ทรงเสน่ห์ มีเอกลักษณ์ รสชาติอร่อย ประกอบกับผักพื้นบ้าน ซึ่งโดยปกติจะประกอบไปด้วย แกงแค, แกงฮังเล, แกงโฮะ, ขนมจีนน้ำเงี้ยว และข้าวซอย เป็นต้น
อาหารภาคเหนือ เนื่องจากสภาพอากาศที่ค่อนข้างหนาวเย็นอาหารเหนือส่วนใหญ่นั้นจึงมีไขมันมาก เช่น แกงฮังเล, น้ำพริกอ่อง และไส้อั่ว อาหารเหนือเหล่านี้ถูกคิดค้นโดยภูมิปัญญาของชาวเหนือ เพื่อช่วยให้ร่างกายมีความอบอุ่นทนต่อสภาพภูมิกาศหนาวเย็นได้
ประเพณีภาคเหนือ และวัฒนธรรมภาคเหนือ เกิดจากการผสมผสานการดำเนินชีวิต และศาสนา มีความเป็นเอกลักษณ์แตกต่างกันไปตามฤดูกาล มีการจัดงานประเพณีทุกเดือน เช่น ประเพณีสงกานต์, วันเนา, วันญาวัน, แห่นางแมว, ประเพณีปอยน้อย, ประเพณีบวชลูกแก้ว, ประพณีปอยหลวง, ประเพณียี่เป็ง, ประเพณีลอยโคม, ประเพณีตานตุง และประเพณีกรวยสลาก เป็นต้น