[ คลิกที่รูปเพื่อดูขนาดจริง ]

แสงอรุณรำไร ทอผ่านภูเขาซับซ้อน เสียงกุ๊กๆ ของไก่ปลุกครูใจแก้ว ตื่นจากฝันหวาน วันนี้วันสำคัญ หนาว ๆ ใจแต่แอบตื่นเต้น วัน "ภาษาไทย" มาถึงอีกแล้ว ครูใจแก้วเตรียมพร้อม ปลุกวิญญาณ "คำเมือง" ให้ลูกศิษย์รุ่นใหม่ฟังกันลื้ม!

รถม้าคู่ใจ คู่สัญญาณเมืองน่าน เดินชักคึก ๆ พาครูใจแก้วฝ่าสายหมอก มุ่งหน้าโรงเรียน เสียงกีบกระทบถนน ดังจังหวะกับหัวใจที่เต้นแรง นึกถึงสมัยยังเป็นนักเรียน ฟังครูใหญ่เล่าถึงตำนานเมืองภูเพียง

ถึงโรงเรียน กลิ่นหอมข้าวแคก ข้าวคั้นลอยมาแตะจมูก ปลุกน้ำลายไหล แต่ภารกิจต้องมาก่อน! เข้าห้องปุ๊บ ยิ้มกว้าง ๆ "สบายดีเจ้า ลูกหลานชาวไทลื้อ!" เสียงเด็ก ๆ ตอบรับ "สบายดีครับ/เจ้าครู" คึกคักกันใหญ่ ครูใจแก้วปลื้มใจ ภาษายังไหลรื่น ไม่เลอะเทอะภาษาเมืองกรุง

วันนี้พิเศษ ครูใจแก้วมีไฮไลท์! หยิบผ้าทอมินลายกูด แขวนคั่นตุง มาประดับห้องเรียน เล่าเรื่องอัตลักษณ์เมืองน่าน สอนศัพท์พื้นบ้าน "กู๊ด" (คนสวย), "ต๋อง" (งง), "จ๋อง" (รอ) เด็ก ๆ ฮากระจาย จดคำศัพท์กันกระตือรือร้น

ถึงคราวเล่าตำนาน! ครูใจแก้วเล่าเสียงหวาน "เล่าลือความงามพระธาตุช้างค้ำ" เด็ก ๆ นั่งนิ่ง เหมือนหลุดเข้าไปอยู่ในโลกนิทาน ครูใจแก้วบรรยายภาพ ป่าดงไพร วิหารทองคำ พระพุทธรูปศักดิ์สิทธิ์ จับใจเด็ก ๆ จนลืมหยิบโทรศัพท์

ครูใจแก้วสอนนิทานคำเมือง "หมาหลู่ต๋องต๋า" สอนบทเรียนชีวิตแบบเหนือ ๆ เด็ก ๆ ฟังขำ ๆ ได้แง่คิด ครูใจแก้วแอบดีใจ ภาษายังสอนคำสอนได้ แอบมีเสียงเด็ก ๆ กระซิบ "อยากเล่าให้ปู่ย่าฟัง" นี่แหละเป้าหมายของครูใจแก้วเลย!

หมดคาบ แรงยังเหลือ! ชวนเด็ก ๆ ร้องเพลงคำเมือง "น่านเจ้า" เสียงใส ๆ ดังลั่นห้อง เสียงร้องเพลงกลายเป็นสายใยเชื่อมรุ่น ครูใจแก้วเห็นแววตาเด็ก ๆ เต็มไปด้วยความภาคภูมิใจในบ้านเกิด

มื้อเที่ยงเติมพลัง ไก่ทอดมะแขว่น ร้านป้าคำ อร่อยจนซี้ดปาก "ไก่เค้านุ่ม จิ้มน้ำพริก สู้อย่าหยุด!" ป้าคำหัวเราะ บอกว่ารสชาติบ้าน ๆ นี่แหละ เสริมพลังครูได้ดี

หลังเลิกเรียน ครูใจแก้วเดินชมตลาด รอยยิ้มไม่คลาย เห็นข้าวเหนียวแดง วางขายคู่ขนมกวยเตี้ยว อัตลักษณ์เมืองน่านแท้ ๆ ครูใจแก้วซื้อฝากครอบครัว อยากแบ่งปันความสุข บ้าน ๆ แต่แสนอบอุ่น

ก่อนนอน นอนมองหมอกจางหาย กลางแสงจันทร์ส่องฟ้า นึกถึงบทเพลงคำเมืองที่เด็ก ๆ ร้อง ภาษายังคงอยู่คู่บ้านเมืองตราบชั่วกาล ครูใจแก้วสัญญากับตัวเอง จะรักษาวัฒนธรรม ปลูกฝัง "คำเมือง" ให้คงอยู่ พรุ่งนี้ตื่นเช้า ขี่รถม้าคู่ใจ ปลุกวิญญาณไทลื้อกันต่อ! ฝันดีนะ... เจ้า